Postępowania w sprawie ustalenia opłaty planistycznej wszczynane są na wniosek strony.
Podstawą wszczęcia postępowania jest złożenie wniosku zawierającego wskazanie osoby od której pochodzi, jej adres i żądanie oraz dane nieruchomości, której dotyczyć ma ustalenie opłaty (nr działki, obręb, nr księgi wieczystej).
Dodatkowo do wniosku należy załączyć potwierdzenie uiszczenia opłaty skarbowej za wydanie decyzji.
Koszt sporządzenia operatu szacunkowego pokrywa wnioskodawca. Ustalona wysokość opłaty ma charakter informacyjny i nie jest wiążąca dla organu w przypadku zbycia nieruchomości i wszczęcia postępowania w sprawie ustalenia opłaty planistycznej ustalanej z urzędu.