Wielka inkorporacja. 110. lat temu jednego dnia przybyło ponad 130 tysięcy łodzian.

  • kategoria:
  • Historia Łodzi
  • Historia Łodzi
  • Tożsamość i tradycja
  • Łódź w historii

18 sierpnia 1915 roku, będąca wówczas pod niemieckim zarządem Łódź jednego dnia zwiększyła liczbę swojej ludności o ponad 130 tysięcy osób! A to za sprawą przyłączenia do naszego miasta pobliskich wsi – Bałut i Chojen, a także innych, już mniejszych osad: Antoniewa Stokowskiego, Dąbrowy, Radogoszcza, Rokicia, Widzewa, Zarzewa i Żabieńca.

Neon Beauty Bałuty (fot. Stefan Brajter / UMŁ)
4 zdjęcia
ZOBACZ
ZDJĘCIA (4)

Ówczesny obszar Łodzi powiększył się o ponad 58 km2. Była to największa w dziejach naszego miasta inkorporacja terenów podmiejskich. Na odcinku od Widzewa po obecną ulicę Obywatelską granice miasta oparto na linii kolei obwodowej, z wyjątkiem dworca na Chojnach, który znalazł się już poza obrębem. Decyzję o powiększeniu terenu Łodzi Cesarsko-Niemiecki Prezydent Policji Matthias von Oppen. Wynikała ona z faktu, iż rozwijające się niespotykanym tempie miasto było „za ciasne”, jak na przybyłych do niego ludzi, którzy szukali w nim zarobku. Dlatego osiedlali się w pobliskich wsiach, które szybko stały się suburbanizowane. Ich zabudowa była chaotyczna, a standard życia był prymitywny. A jednak zamieszkiwało je prawie połowa ludności ówczesnej Łodzi.

Z największej wsi w Europie – najsłynniejsza łódzka dzielnica

Szczególnie ciekawie wygląda sprawa przyłączenia Bałut, wówczas największej wsi w Europie. Liczba jej mieszkańców wynosiła aż 100 tysięcy! Przez wiele lat była to jedna z licznych wsi, znajdujących się na północ od Łodzi, stając się osadą fabryczną. Jej kres przyniósł… rozwój naszego miasta. Na przełomie XIX i XX wieku do Bałut (przecież jeszcze nie „na Bałuty”) przybywali ludzie, poszukujący pracy w tętniących dymem i ciężką pracą łódzkich fabrykach. I tak z niewielkiej, ale dobrze urządzonej osady fabrycznej Bałuty stały się największą wsią w Europie, której liczebność mieszkańców na początku drugiej dekady XX wieku przekroczyła 100 tysięcy osób. Od 18 sierpnia 1915 roku Bałuty są już częścią Łodzi. Dziś obejmują one powierzchnie prawie 80 km2. Zamieszkuje je około 190 tysięcy łodzian, najwięcej ze wszystkich historycznych dzielnic naszego miasta. Bałuty są też chyba najsłynniejszą łódzką dzielnicą, kojarzoną ściśle z naszym miastem. Mają wiele swoich legend (m.in. opowieść o Ślepym Maksie), ale też trudną historię (choćby okres II wojny światowej i utworzenie tam przez Niemców Litzmannstadt Getto i obozu dla polskich dzieci i młodzieży przy ulicy Przemysłowej). Z Bałut pochodzi bądź mieszkało na nich też wielu znanych łodzian (m.in. raper O.S.T.R., koszykarz Marcin Gortat, aktorzy Stanisław Mikulski i Leon Niemczyk, dziennikarka Anita Werner).